نقد و بررسی -  «جعبه‌ای پر از تلاش و تردید» – نقد مانگای Ao no Hako / Blue Box

مانگای Ao no Hako اثر کوجی میورا، یکی از غیرمعمول‌ترین عناوین شونن جامپ است؛ اثری که به‌جای مبارزه با شیاطین و نبردهای فانتزی، روی عشق، تلاش و روزمرگی نوجوانان ورزشکار تمرکز می‌کند. در ظاهر یک رمانس دبیرستانی ساده بین تایکی (بازیکن بدمینتون) و چیناتسو (ستاره‌ی بسکتبال) است، اما ترکیب شونن و شوژو، آن را از بسیاری رمانس‌های ورزشی جدا می‌کند. نقدهای خارجی اغلب روی همین «هیبرید» بودن تأکید می‌کنند؛ این‌که مانگا از ساختار و احساسات شوژو استفاده می‌کند اما در ظرف یک شونن اسپورت روایت می‌شود.

در نقدهای معتبر خارجی، رابطه‌ی تایکی و چیناتسو نه صرفاً یک «کراش» سطحی، بلکه ارتباطی عمیق توصیف می‌شود که بر احترام متقابل به عنوان ورزشکار بنا شده است. تایکی به اندازه‌ی این‌که عاشق چیناتسو است، شیفته‌ی پشتکار و مقاومت او در برابر شکست هم هست، و همین پایه‌ی سالم و «پاک» رابطه را می‌سازد. این نکته با برداشت منتقدان ایرانی هم هم‌خوان است؛ فضای Blue Box اغلب به‌عنوان «نسیمی لطیف در دبیرستانی پرشور» توصیف می‌شود که هم ضرب‌آهنگ رقابت ورزشی را دارد و هم تپشِ دل‌های عاشق را. این دو نگاه، از دو فرهنگ متفاوت، روی یک نکته تأکید دارند: Blue Box بیش از هرچیز درباره‌ی «انگیزه و رشد در کنار عشق» است، نه درباره‌ی برد و باخت.

از نظر ساختار داستانی، مانگا با یک پیش‌فرض آشنا اما جذاب شروع می‌شود: هم‌خانه شدن عشقت با تو. نقل مکان چیناتسو به خانه‌ی تایکی نقطه‌ی آغاز کشمکش‌های اخلاقی و احساسی است؛ تایکی باید بین حفظ تمرکزش روی ملی شدن در بدمینتون و نزدیک شدن به چیناتسو تعادل برقرار کند. در فصل‌های اول، هر بخش با یک تعلیق احساسی کوچک تمام می‌شود و همین ریتمِ نرم اما پیوسته، باعث شده منتقدان فارسی‌زبان از «تعلیق‌های هوشمندانه» و انگیزه‌ی قوی برای دنبال کردن داستان یاد کنند.

البته Ao no Hako از دید برخی منتقدان، بیشتر «رمانتیک با پوشش ورزشی» است تا یک مانگای اسپورت واقعی. جزئیات تکنیکی بسکتبال و بدمینتون عمدتاً کنار گذاشته شده و ورزش بیشتر نقش سوخت شخصیت‌ها را دارد تا موضوع اصلی روایت. از یک طرف این تمرکز روی احساسات و دیالوگ‌ها باعث شده هر فصل برای خواننده «کاتارسیس» احساسی ایجاد کند؛ اما از طرف دیگر، طرفداران مانگای ورزشی تکنیکی ممکن است حس کنند ورزش فقط پس‌زمینه‌ای زیباست.

در حوزه‌ی طراحی و میزانسن، بسیاری از نقدهای خارجی روی یک چیز اتفاق‌نظر دارند: میورا در استفاده از چهره‌ها، زاویه‌ی دید و چیدمان پنل‌ها برای منتقل کردن احساسات بسیار توانمند است. سبک طراحی نزدیک به شوژو است؛ با چهره‌های اکسپرسیو، سایه‌زنی‌های نرم و صفحه‌آرایی سیال که حتی بدون دیالوگ هم احساسات یا دودلی شخصیت‌ها را منتقل می‌کند. حتی در نقدهای مربوط به اقتباس انیمه نیز تأکید می‌شود که رنگ‌پردازی گرم، نورپردازی سالن‌های ورزشی و حس «سرزندگی نوجوانی» به‌طور مستقیم از کیفیت فضاسازی مانگا سرچشمه می‌گیرد.

نقطه‌ای که Ao no Hako بحث‌برانگیز می‌شود، شخصیت‌پردازی و ریتم احساسات است. تایکی به‌عنوان پروتاگونیستِ سخت‌کوش و کم‌تجربه در عشق، هم‌زمان نقطه‌ی قوت و ضعف کار است: برای خواننده‌هایی که به «پاکی» و تلاش اهمیت می‌دهند، او شخصیتی بسیار قابل‌هم‌ذات‌پنداری است؛ اما اگر روایت‌های رمانس تندتر را ترجیح بدهید، ممکن است بعد از ده‌ها فصل اعتراف‌نکردن و خودخوری خسته شوید. از سوی دیگر، در چند جلد اول ذهنیت چیناتسو نسبت به تایکی کمتر باز می‌شود و همین باعث می‌شود او کمی مرموز یا دور از دسترس به نظر برسد؛ گرچه برخی منتقدان همین استقلال و تمرکز او بر ورزش را نقطه‌ی قوت می‌دانند.

در نهایت، با توجه به ادامه‌دار بودن سری، همیشه خطر کش‌دار شدن خطوط عاشقانه و اضافه شدن درام‌های کلیشه‌ای وجود دارد. بااین‌حال، ترکیب صادقانه‌ی تلاش ورزشی، زندگی روزمره و عشقی مبتنی بر احترام، Ao no Hako را به یکی از سالم‌ترین و خوش‌ساخت‌ترین رمانس‌های دبیرستانی شونن جامپ تبدیل کرده است؛ اثری که اگر انتظار «مسابقه‌ی تکنیکی» را کنار بگذارید و برای یک رشد آرام آماده باشید، می‌تواند به مانگای هفتگی مورد علاقه‌تان تبدیل شود.